หลักสูตรอบรมด้านความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ
สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
ที่มา
ปัจจุบัน ประเทศไทยมีการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับจุลินทรีย์ พิษจากสัตว์ สารชีวภาพ และ เทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ในหลายหน่วยงาน อาทิ การวินิจฉัยโรคในสถานพยาบาล การเรียนการสอนในสถาบันการศึกษา การวิจัยทั้งในเชิงการแพทย์ เกษตร และอุตสาหกรรมต่างๆ ทั้งในหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน รวมไปถึงภาคการผลิตทั้งในอุตสาหกรรมขนาดเล็กและขนาดใหญ่ โดยจุลินทรีย์ พิษจากสัตว์ สารชีวภาพ และเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ที่ดำเนินงานด้วยนั้น มีศักยภาพในการก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้ปฏิบัติงาน ชุมชน และสิ่งแวดล้อม ในระดับต่างๆกัน เช่นเป็นเชื้อก่อโรคอันตรายที่อาจติดต่อสู่ผู้ปฏิบัติงาน แต่ไม่สามารถแพร่กระจายสู่สิ่งแวดล้อมภายนอก หรือเป็นเชื้อก่อโรคที่แพร่กระจายได้ง่ายและไม่มีวิธีในการป้องกันหรือรักษาที่มีประสิทธิภาพ การดำเนินงานกับสารดังกล่าวจึงควรเป็นไปตามหลักการความปลอดภัยทางชีวภาพ โดยมีวิธีปฏิบัติงาน โครงสร้างพื้นฐาน เครื่องมือและอุปกรณ์ ตลอดจนอุปกรณ์ปกป้องส่วนบุคคล ที่เหมาะสมตามระดับความเสี่ยงของสารที่ดำเนินงาน อีกทั้งควรมีมาตรการในการป้องกันผู้ไม่ประสงค์ดี ที่จะนำสารดังกล่าวไปใช้ในทางที่ไม่เหมาะสม อาทิ การก่อการร้ายด้วยอาวุธชีวภาพ เป็นต้น
หลักสูตรฝึกอบรมด้านความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ พัฒนาขึ้นสำหรับใช้ในการอบรมบุคลากรที่มีการดำเนินงานเกี่ยวกับจุลินทรีย์ พิษจากสัตว์ สารชีวภาพ และ เทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ โดยมีเนื้อหาครอบคลุมทั้งในส่วนของหลักการดำเนินงานด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ และการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ อาทิ การประเมินและการจัดการความเสี่ยง การจัดการโครงสร้างของห้องปฏิบัติการ การปฏิบัติที่ดีทางจุลชีววิทยา อุปกรณ์ปกป้องส่วนบุคคล การทำลายและการขนส่งเชื้อโรค การจัดการขยะติดเชื้อ และการจัดการกรณีสารชีวภาพหกรั่วไหล
วัตถุประสงค์
เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับหลักการ และวิธีการดำเนินงานเพื่อให้เกิดความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพแก่ผู้ที่เกี่ยวข้องที่มีการด าเนินงานกับจุลินทรีย์ พิษจากสัตว์ สารชีวภาพ และเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่
กลุ่มเป้าหมาย
คณะกรรมการควบคุมความปลอดภัยทางชีวภาพ นักวิจัย นักวิทยาศาสตร์ เทคนิคการแพทย์ อาจารย์ นิสิต นักศึกษา และบุคลากรอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินงานกับจุลินทรีย์ พิษจากสัตว์สารชีวภาพ และเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่
รูปแบบการอบรม
การบรรยาย และฝึกปฏิบัติ
ระยะเวลาอบรม
2 วัน (14 ชั่วโมง)
เนื้อหาหลักสูตร
ภาคทฤษฎี
ลำดับ | หัวข้อ | วัตถุประสงค์ | เนื้อหาหลักสูตร | ระยะเวลา |
1. |
กฎหมายและกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยทางชีวภาพ (Biosafety) และการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ (Biosecurity)
|
เพื่อให้ความรู้เรื่องข้อกำหนดและวิธีปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายและกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพของประเทศไทยและที่กำหนดโดยสากล
|
|
1 ชั่วโมง |
2. |
หลักการด้านความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับหลักการ องค์ประกอบ และวิธีปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ
|
เพื่อให้ความรู้เรื่องข้อกำหนดและวิธีปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายและกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยทางชีวภาพและการรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพของประเทศไทยและที่กำหนดโดยสากล
|
|
1 ชั่วโมง 30 นาที |
3. |
การจัดการความเสี่ยงทางชีวภาพ (Biorisk management)
|
เพื่อให้ความรู้เรื่องความสำคัญและหลักการจัดการความเสี่ยงทางชีวภาพ
|
|
1 ชั่วโมง |
4. |
การปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางชีวภาพ
|
เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับการปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางชีวภาพ
|
|
45 นาที |
5. |
อุปกรณ์ปกป้องส่วนบุคคล (Personal protective equipment: PPE)
|
เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับอุปกรณ์ปกป้องส่วนบุคคลแต่ละประเภท การเลือกประเภทในการใช้งาน และการจัดการหลังใช้งาน
|
|
1 ชั่วโมง |
6. |
อุปกรณ์เพื่อความปลอดภัย (Safety equipment)
|
เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับหลักการ ประเภท การเลือกใช้งาน การใช้งาน และการบำรุงรักษาอุปกรณ์เพื่อความปลอดภัย
|
|
1 ชั่วโมง |
7. |
การทำลายเชื้อโรค
|
เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับหลักการและวิธีการทำลายเชื้อโรค
|
|
1 ชั่วโมง |
8. |
การขนส่งเชื้อโรค
|
เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับวิธีการบรรจุและการขนส่งเชื้อโรคและพิษจากสัตว์
|
วิธีปฏิบัติในการบรรจุและการขนส่งเชื้อโรคและพิษจากสัตว์
|
1 ชั่วโมง |
9. |
การจัดการขยะติดเชื้อ
|
เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการขยะติดเชื้อ
|
|
1 ชั่วโมง |
10. |
การจัดการสารชีวภาพรั่วไหล
|
เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการกรณีเกิดเหตุสารชีวภาพรั่วไหล
|
|
1 ชั่วโมง |
11. |
การประเมินผล
|
เพื่อวัดผลการอบรม
|
สอบภาคทฤษฎี
|
ภาคปฏิบัติ
ลำดับ | หัวข้อ | วัตถุประสงค์ | เนื้อหาหลักสูตร | ระยะเวลา |
1. |
ฝึกปฏิบัติการออกแบบสถานที่การจัดวางเครื่องมือและอุปกรณ์ในสถานปฏิบัติการ (Facility design)
|
เพื่อให้เกิดความเข้าใจหลักการออกแบบสถานที่ การจัดวางเครื่องมือและอุปกรณ์ในสถานปฏิบัติการ
|
ฝึกปฏิบัติการวางแผนผังในสถานปฏิบัติการ การแยกพื้นที่สะอาดและพื้นที่ปนเปื้อน การพิจารณาทิศทางการไหลเวียนของอากาศ การจัดวางเครื่องมือและอุปกรณ์ที่มีผลต่อความปลอดภัยทาง ชีวภาพ การกำหนดเส้นทางการเข้า-ออกของคน ตัวอย่าง และวัตถุติดเชื้อ การจัดการพื้นที่เพื่อรักษาความปลอดภัยทางชีวภาพ
|
1 ชั่วโมง |
2. |
ฝึกปฏิบัติการสวมใส่และการถอดอุปกรณ์ปกป้องส่วนบุคคล (Personal protective equipment: PPE)
|
เพื่อฝึกปฏิบัติการสวมใส่และการถอด PPE
|
|
1 ชั่วโมง 30 นาที |
3. |
ฝึกปฏิบัติการจัดการสารชีวภาพรั่วไหล
|
เพื่อให้สามารถปฏิบัติได้อย่างถูกต้องกรณีเกิดเหตุสารชีวภาพรั่วไหล
|
|
1 ชั่วโมง |